Często słyszę od Klientów pytanie dotyczące tego kiedy można przestać płacić alimenty?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, bowiem w teorii alimenty można płacić przez całe życie osoby uprawnionej.
Czym są alimenty?
Pod pojęciem alimentów należy rozumieć powtarzające się świadczenia okresowe, które mają na celu zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb życiowych uprawnionego. Alimenty są związane ze stosunkiem pokrewieństwa, a regulacje dotyczące tej instytucji znajdują się w ustawie Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy z dnia 25 listopada 1964 r.
Jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko?
Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 133 KRiO.
Art. 133 [Obowiązek rodziców względem dziecka]
§ 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
§ 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Wbrew powszechnemu mniemaniu alimenty nie są związane z osiągnięciem konkretnego wieku, a bardziej z sytuacją małoletniego.
W przypadku jeśli małoletni ma majątek pozwalający mu na samodzielne utrzymanie obowiązek alimentacyjny przez rodzica nie będzie realizowany.
Jeżeli dziecko jest już dorosłe, tj. uzyskało pełnoletniość zasadność świadczenia alimentacyjnego uzależniona jest od postawy dziecka oraz sytuacji majątkowej rodzica.
Do kiedy alimenty na studenta?
Jak już wskazano wyżej wobec pełnoletniego dziecka alimenty będą zasadne w przypadku jeżeli dokłada starań w celu możności utrzymania się.
Z pomocą w tego typu sytuacjach przychodzi orzecznictwo. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 1997 r. w sprawie o sygn. akt: III CKN 257/97 podjął się wyjaśnienia tej sytuacji, co doprowadziło do powszechnego zaaprobowania kilku najistotniejszych poglądów, a mianowicie:
- Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 KRO).
- Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności – przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego.
- Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania, dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych, niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim.
Nie oznacza to jednak, że sama nauka wystarczy do pobierania alimentów. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 roku w sprawie o sygn. akt: III CZP 91/86 wskazał, że: „ praktyce mogą występować różnorodne stany faktyczne, mające wpływ na istnienie obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli np. czas pobierania nauki wydłuża się nadmiernie poza przyjęte ramy, gdy studiujący nie czyni należytych postępów w nauce, nie zdaje egzaminów i ze swej winy powtarza lata nauki w szkole lub na uczelni oraz nie kończy jej w okresie, przewidzianym w programie a ze względu na wiek i ogólne przygotowanie do pracy może ją podjąć, rodzice nie są obowiązani do alimentowania pełnoletniego dziecka.”
Tym samym jeżeli dziecko zaniedbuje naukę świadczenia alimentacyjne mogą być nienależne.
Odmiennie i indywidualnie należy również traktować sytuacje, w których dziecko rozpoczyna kolejny kierunek studiów, po ukończeniu pierwszego kierunku lub też w jego trakcie.
Czy muszę płacić gdy dziecko jest u mnie?
W przypadku gdy czynimy osobiste starania zmierzające do zaspokajania potrzeb dziecka i sprawujemy bieżącą opiekę obowiązek finansowy się dezaktualizuje.
Co jeśli mam zasądzone alimenty a dziecko zmieniło miejsce pobytu i mieszka teraz u mnie?
W takim przypadku należy wystąpić z powództwem o uchylenie świadczenia alimentacyjnego celem uregulowania sytuacji prawnej oraz dochodzić alimentów od drugiego rodzica.